علل و انگیزه‌های مشارکت اجتماعی صوفیان بر اساس متون نثر عرفانی فارسی سده پنجم و ششم

نویسندگان

  • حیدرعلی میمنه استادیار الهیات دانشگاه تهران
  • مهدی رضائی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون
چکیده مقاله:

عرفان اسلامی از آغاز پیدایش متکی بر زهد و کناره­گیری از دنیا و اهل آن بوده است و در این باره، سخنان فراوانی از مشایخ این طریقه در دست است. دنیاگریزی و کناره­گیری از مردمان، از باور­های رایج درباره این مکتب معرفتی است که بر مبنای عملکردها و ادعاهای پیروان آن شکل گرفته است. حال آن که با بررسی متون برجسته عرفانی و دقت و تأمل در زند­گی بزرگان عرفان، شواهد فراوانی در نقض این باور به چشم می­خورد. شواهدی که مشارکت اجتماعی آن­ها را آشکار می نماید و شرکت آنان در عرصه­های گوناگون اجتماعی را به وضوح نمایان می­سازد. آنچه در این مقاله ارائه خواهد شد، گوشه­هایی است از اقوال و اعمال صوفیان در جامعه و همراه با جماعت پیرامون خود؛ همچنین بر اساس متون نثر عرفانی فارسی سده­های پنجم و ششم، در حد امکان سعی شده است تا زمینه های ارتباط صوفیان با دیگران، اعم از ارتباطات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و... و مهم­تر از آن، اهداف و انگیزه­های آنان از این فعالیت­های اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد زیرا این فعالیت­ها، معلول انگیزه­های گوناگون قرآنی، دینی، روایی و... می تواند باشد. به عنوان حاصل مطالعه نشان داده می­شود که انگیزه­های قرآنی و دینی، مهم­ترین و اصلی‌ترین دلیل ارتباطات صوفیان با دیگران است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه توحید در متون نثر عرفانی تا پایان سده ششم هجری

توحید یکی از مباحث اساسی و کلیدی عرفان اسلامی تا پیش از قرن هفتم هجری است. بدون شک تبیین جایگاه این اصل مهم عرفانی در شناخت دیگر مبانی سیر و سلوک نیز کارگشا خواهد بود. مباحثی که در باب توحید در کلام عرفا مطرح می شود همیشه یکسان و یکدست نیست. عرفا در باب توحید سخن ها رانده، به ارائه تعاریف و طبقه بندی های مختلف همت گمارده اند. توحید در آراء عرفای سنت اول عرفانی غالباً غایت سیر و سلوک شناخته می شو...

نشانه‌شناسی تجربه‌های دینی در متون نثر عرفانی

نظر به اهمّیّت رمزپردازی روایت‌های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقالۀ حاضر، روایت‌های سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف‌المحجوب و ترجمۀ رسالۀ قشیریّه و تذکرةالاولیا نشانه‌شناسی شده است. یکی از شیوه‌های کارآمد نشانه‌شناسیِ متناسب با روایت‌های عرفانی، روش چارلز پیرس است. با توجّه به اهمّیّتی که پیرس برای تعبیر و تفسیر قائل است و بر کارکرد ارجاعی نشانه‌ها تأکید می‌کند، نش...

متن کامل

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

شیوه‌های کرامت شفابخشی در متون نثر عرفانی

کرامت، خرق عادتی است که از اولیاءالله سر می‌زند و در عرفان و تصوف جایگاه ویژه‌ای دارد. انواع گوناگون کرامات به سه گونه اصلی اِخبار از غیب، اشراف بر ضمایر و تصرف در عالم هستی تقسیم‌بندی می‌شوند و هر کدام شامل چندین گونة فرعی می‌باشند. از گونه‌های فرعی کرامات، تصرف در عالم هستی و شفا دادن بیماران است که گاه در زمان حیات صاحب کرامت و گاه پس از وفات او اتفاق می‌افتاد. بیماری‌هایی که در این‌گونه کرام...

متن کامل

سیمای دنیا در متون عرفانی فارسی تا پایان سده ششم و بررسی سرچشمه های آن

دنیا و فلسفه ی وجودی آن یکی از مهم ترین دغدغه های عرفا از همان ابتدائی ترین زمان تشکیل این نهضت بوده است. به همین علت مباحث مربوط به دنیا حجم انبوهی از دیدگاه های صوفیانه را به خود اختصاص داده است. این پژوهش برای بررسی سیمای دنیا در دو قرن پنج و شش در پنج فصل تنظیم شده است. در بخش اول، کلیات این پژوهش از جمله مقدمه ، اهداف تحقیق و پیشینه آن ذکر گردیده است. در بخش دوم سیمای منفی دنیا از دید عرفا...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  79- 110

تاریخ انتشار 2014-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023